In een ander artikeltje in deze Geus had ik het over het bellenscherm in het Amsterdam-Rijnkanaal, ter hoogte van gemaal Zeeburg. Daarnaast is sinds enige tijd nog een bijzonder fenomeen verschenen: twee leeuwen. En aan de overkant nog eens twee, samen vier wachters. Maar wat bewaken ze?

Ik zocht het op en ontdekte dat er vroeger óók al vier leeuwen bij het gemaal stonden, toen op de oever van het Merwedekanaal. Vanaf 1891 markeerden deze de plek waar onder het kanaal een ‘syphon’ liep, waardoor overtollig water vanuit het Lozingskanaal door gemaal Zeeburg het IJ op werd gespuid en vers water vanuit het IJ de stad in. De leeuwen vormden twee stellen: van elk stel had één leeuw de lin-kerpoot over de rechter geslagen en de andere leeuw de rechterpoot over de linker. Aan elke oever stond één stel.

Toen in 1942 het Merwedekanaal werd verdiept en verbreed tot het nieuwe Amsterdam-Rijnkanaal, moesten de leeuwen wijken. Ze werden tien jaar later geschonken aan de toen tien jaar bestaande Noordoostpolder en kwamen in Emmeloord terecht.

Dit was nog niet het einde van hun wederwaardigheden. In de Oude-jaarsnacht van 1964/1965 ontvoerden vijftien studenten uit Kraggen-burg één van de leeuwen en brachten deze naar Kraggenburg. Emmeloord vatte het sportief op en Kraggenburg kreeg het bijbehorende leeuwenexemplaar er zelfs bij.

De huidige leeuwen bij het Amsterdam-Rijnkanaal staan daar sinds november 2015, boven de huidige uit 2006 daterende syphon. Ze zijn geplaatst door Rijkswaterstaat bij de afsluiting van het project 'verwij-deren Sluiseiland'. Maar ze zijn allevier hetzelfde: met de rechterpoot over de linker, want ze zijn uit dezelfde mal gegoten.

Leo Wiegerink

Meer weten? Kijk dan bijvoorbeeld op: http://www.zeeburgerdijk-oost.nl/zbdo/sifon_leeuwen.htm, met o.a. een foto van de oude syphon.