Door Eilard Jacobs                                                         

Aan het einde van het winterseizoen volgt altijd de ontknoping. Niet dat het winterseizoen begint als plaats delict en er in de loop van de tijd de “usual suspects” voorbijkomen, maar toch.

Om in de haven van de Diemerzeedijk te kunnen komen en om het schip onder het dekzeil te kunnen leggen moet de mast worden gestreken, masten in ons geval, want we hebben een kits. Nu heeft onze boot een zelfstrijkinstallatie. Je zou dan denken dat de boot zelf de masten strijkt, maar die ‘zelf’ blijk ik te zijn. Maar goed, ik heb geen mastenkraan nodig. Liggen de masten eenmaal plat dan moeten ze nog worden losgenomen uit de mastkokers en naar voren geschoven worden om de benodigde boxmaat een metertje of 4 te verkleinen en de manoeuvreerbaarheid in de sluis te vergroten. Ik probeer dat ieder jaar weer ordelijk te doen om daar in het voorjaar bij het omgekeerde proces mijn voordeel mee te kunnen doen.

Dus ik neem de verstaging los en bind die samen met de vallen netjes op langs de mast. Soms neem ik de vallen ook wel uit, bijvoorbeeld als de mast gelakt moet worden, maar dit jaar leek me dat niet nodig (dat uitnemen en mastlakken is eigenlijk wel nodig). Toen ik het schip net had, heb ik alles nog keurig gelabeld, maar nu geloof ik het wel (dat ik het weet).

Het winterseizoen gaat over in het vaarseizoen door het schip weer op te tuigen. Daarvoor vaar ik naar Durgerdam, waar zo vroeg in het seizoen wel een vrije box te vinden is. Want dat optuigen is niet een kwestie van een dagje. Ik ben er een aantal dagen mee bezig. Dat komt onder andere omdat het fysiek zwaar werk is en het klimmen der jaren....... De hoofdmast is ruim 10 meter degelijk geplakt hout en heeft een serieus gewicht. Met hulp van een vierschijftakel en de mastlier nog net voor mij hanteerbaar, maar niet te lang achter elkaar. Bovendien begint dan de ontknoping. Hoezeer ik in het najaar ook de vallen en stagen netjes geordend opbind, bij het optuigen is het toch weer een warboel. Val voor val en stag voor stag moet ik alles weer van elkaar vrijmaken en door schade en schande heb ik geleerd dat ik daar mijn tijd voor moet nemen. Niet alleen moet het uit de knoop, maar je moet ook goed kijken hoe de vallen moeten lopen als de mast weer overeind staat. Moet het haaleind en/of het hijseind nu vóór- of achter- de zaling langs bijvoorbeeld? Verder is het natuurlijk zaak dat tijdens het hijsen, maar ook als de masten eenmaal staan, beide einden beneden blijven. Schiet er een val omhoog, ik schreef daar vorig jaar over, dan is kunst-, vlieg-, of strijkwerk nodig om de boel weer geklaard te krijgen.

De ontknoping kan beginnen (foto Leo Wiegerink).

Zoals ik al schreef is het omhoog lieren van de mast een geleidelijk proces. Zo'n keer of tien fixeer ik de maar deels gehesen mast, enerzijds om even uit te puffen en anderzijds om te controleren of er niet toch nog iets in de knoop komt of blijft haken. Dat laatste merk je trouwens ook doordat de kracht die je op de lier moet uitoefenen plotseling veel groter wordt. Inmiddels stop ik altijd gelijk als ik het ook maar een beetje zwaar vind gaan en controleer ik of alles wat mee omhoog moet nog loshangt. Ik kom er steeds vaker achter dat er niets blijft haken, maar mijn spieren het gewoon niet langer volhielden.

Staat de mast eenmaal overeind, dan hoeft er als het goed is niets meer ontknoopt te worden. Was het maar waar. Er zit altijd net wel een val om een stag gedraaid, of gewoon erachter langs, terwijl hij voorlangs had gemoeten. Maar, behalve dat je duizelig wordt van het omhoogkijken, is dat normaal gesproken vanaf het dek oplosbaar. Dit jaar in ieder geval wel. Zoals ik al zei, ons schip is een kits, dus nadat de hoofdmast staat moet ook nog de bezaansmast overeind gezet worden. Die is gelukkig korter en lichter. Maar ook daar zitten vallen in die zomaar in de knoop kunnen zitten en na het hijsen van de mast aan de verkeerde kant van een stag kunnen hangen. Allemaal oplosbaar, dat wel.

Daarna ben ik er nog niet, er moeten nog rondhouten bevestigd en zeilen worden aangeslagen, ook nog best een klus, maar dat speelt zich allemaal af aan dek, waar ontknoping binnen handbereik mogelijk is. Kortom, het optuigen is een ontknoping in een paar dagen. Is dat gelukt dan kan er gevaren worden. Nu nog even goede wind om naar mijn zomerligplaats in Friesland te varen.