Door Eilard Jacobs

Varen op het Wad betekent dat diepte en diepgang je voortdurende aandacht vragen. Gelukkig heb je daar instrumenten voor, maar of je daar altijd op kan vertrouwen...

Wat later dan andere jaren was ik eind juni dan toch eindelijk het Wad opgegaan. Even alleen nog, Corien had nog niet zo'n behoefte maar de volgende dag zou mijn vaste zeilmaat Dieks aan boord stappen. Maar ik had nog even een dagje op het Wad de boot voor mezelf. De weersverwachting gaf een bescheiden noordoostenwind, die bovendien 's nachts zou afzwakken.

Heerlijk weer om gewoon ergens op het Wad te overnachten voor ik de volgende middag in Harlingen mijn bemanning zou oppikken. Ik ging via Kornwerderzand naar buiten en voer het Zuidoostrak op (in noordwestelijke richting dat dan weer wel). Ik was onverwacht snel geschut. Door de werken aan de Afsluitdijk mag je daar momenteel wel een uurtje of twee voor uittrekken.

Het was nog maar halftij en de vloed liep dus nog een uurtje of drie, geen geschikt moment om richting de eilanden te varen, maar tot aan het zuidwalplat-form aan het Inschot liep het schip prachtig, en hoog aan de wind met de vloed onder lij kon ik de geul precies bezeilen. Er was wat meer wind en dus ook golfslag dan ik had verwacht, dus misschien kon ik beter een oppertje zoeken voor de nacht. Het liep tegen hoogwater en ik kon nog prima op het wantij van het Franse Gaatje onder de Richel komen en in de beschutting van de Richel droogvallen. Dan moest ik wel 's ochtends om halfzes op om als het schip weer dreef dieper water op te zoeken in afwachting van de laagwaterkentering om daarna richting Harlingen te kunnen varen voor het oppikken van de bemanning.

Nou moet je bij droogvallen altijd vooruitdenken over het loskomen. Zo ook nu, volgens de getijvoorspelling zou het ochtendtij een halve meter minder water brengen dan het avondtij. Dat wetende ankerde ik met op het echolood 80 cm water onder de kiel. De volgende ochtend zou er dan met hoogwater 30 cm staan, genoeg om weer vlot te komen. Het ankeren ging probleemloos en ik opende een flesje bier en pakte m'n boek. Na een tijdje voelde ik dat het schip de bodem begon te beroeren en gewoontegetrouw peilde ik rondom of de bodem stevig en vlak was, wat zo bleek. Eigenlijk kwam het moment waarop ik droog ging vallen best snel, maar kennelijk viel het water nu hard. Het werd een prachtige avond en een rustige nacht, daar drooggevallen op de Richel. Wel moest ik de wekker op halfzes zetten en dan vliegensvlug opstaan om ankerop te gaan.

Het begon er 's morgens vroeg al mee dat ik het anker niet binnen kon halen, de kiel lag nog vast op de bodem. “Een bultje zeker” dacht ik en met wat motorgeweld kwam ik toch boven het anker en nadat dit bin-nengebracht was ook wel enigszins richting het diepe water. Maar om zeven uur, toen het water alweer aan het vallen was, was ik nog steeds niet los. Het werd me duidelijk dat ik nog een dagje op de Richel zou moeten doorbrengen tot het volgende hoogwater eind van de middag. Na eerst nog maar een uurtje in de kooi gekropen te zijn belde ik Dieks om te zeggen dat niet Harlingen maar Vlieland de opstapplaats zou worden. Dat lukte eind van de middag ook prima, want het avondtij bracht weer een halve meter meer water.

Later, nadenkend over wat ik fout had gedaan (ik had natuurlijk direct rondom moeten peilen na het ankeren, dan had ik gelijk ontdekt dat er geen 80 cm water onder de kiel stond), kwam ik erachter wat er mis was gegaan. Het echolood zit in het vlak van het schip, dus een stukje boven de kiel. Om toch de hoeveelheid water ónder de kiel te kunnen weten kan je de “keel clearance” instellen. Mijn echolood stond daarom al sinds jaar en dag ingesteld om 50 cm extra aan te geven ten opzich-te van de gemeten diepte. Maar het blijft elektronica en om de een of andere reden was deze instelling verdwenen en weer teruggegaan naar de defaultwaarde van 0,0 cm. Toen ik met 80 cm water onder de kiel ankerde was de diepte in werkelijkheid dus 50 cm minder en maar 30 cm, wat bij een halve meter lager ochtendtij natuurlijk wat krapjes was. Achteraf vind ik het nog een wonder dat ik het schip überhaupt van zijn plek kreeg. Dus voortaan na het ankeren toch maar even gelijk peilen, want die instrumenten kan je toch niet helemaal vertrouwen.

Eilard Jacobs