Roeien kan natuurlijk ook.
Peter noemde het al op onze virtuele nieuwjaarsreceptie: Over een aantal jaar is het niet meer toegestaan om met verbrandingsmotoren door de grachten te varen. Dat wordt best een uitdaging voor ons. Hij noemde gelijk het initiatief om gezamenlijk na te denken over de ombouw tot elektrisch varen. Heel verstandig om daarin samen op te trekken. Maar dat is niet het enige alternatief. Nu doel ik niet op varen op waterstof (dat zal dan vast ook wel mogen), want dat is helemaal een kostbare geschiedenis en het is voorlopig ook lastig te tanken. Nee ik wil een paar, althans voor de booteigenaar, goedkopere alternatieven aandragen.
Zeilen
Dè manier om je relaxed duurzaam te verplaatsen is natuurlijk zeilen. Door de hoge bebouwing langs de grachten waait de wind op de gracht eigenlijk altijd óf helemaal mee óf juist helemaal tegen. Daar moet je dan slim mee leren omgaan natuurlijk. Zeilen gaat ook het beste met een schip met een mast erop. Die mast komt natuurlijk wel hier en daar een brug tegen, dus die moet de gemeente dan maar even bedienbaar maken (zelfbediening graag). Zeilen kan ook zonder mast, kijk maar naar kitesurfers, dus als de bruggen toch vaste bruggen blijven kunnen we door de grachten kiten. We moeten wel nog even een techniekje ontwikkelen om ‘over te pakken’ aan de andere kant van de vaste bruggen. Maar die sport ontwikkelt zich zo snel, daar bedenken ze vast wel wat op.
Roeien
Als lid van een Amsterdamse roeivereniging kan ik vertellen dat de grachten zich uitstekend lenen om door te roeien. Dat wordt trouwens een stuk makkelijker als er minder andere boten varen, want een goede roeiboot heeft lange riemen en heeft dus veel breedte nodig.
Nu roei ik door de grachten met wherry’s of andere voor roeien gebouwde boten, maar wij willen natuurlijk met ons eigen schip de grachten op. Nu kan je met sommige boten best roeien, lees de verhalen van Hans van der Smissen er maar eens op na. Maar toegegeven, roeien met een roeiboot gaat sneller dan roeien met een motorkruiser.
Een alternatief voor roeien is wrikken, met een riem achterop. Wie vroeger bij de zeeverkenners heeft gezeten weet vast nog wel hoe dat moet. En je kan wrikkend best een heel goede snelheid ontwikkelen, maar je krijgt er wel een moeie arm van.
Bomen
Als de schepen van de jaarlijkse strontrace van Workum naar Warmond door de Kostverlorenvaart varen, kan je nog het aloude bomen zien. Met een tjalk wil dat best. In beide gangboorden iemand met een vaarboom van een meter of vijf, gelijk inzetten, met de hand verder uitzetten tot aan de knop, schouder erachter en gelijk op naar achteren lopen. Aan het eind de boom weer binnenhalen onder het gelijktijdig oplopen naar de boeg en daar begint het weer van voren af aan. Je wordt nat en je krijgt blaren aan je handen, maar je komt prima vooruit. Hoe korter je schip, hoe lastiger het is om te bomen. Dat pleit wel tegen deze manier van voortbewegen voor ons soort scheepjes.
Jagen
En dan hebben we natuurlijk nog het aloude jagen. In de eeuwen voor ons de gebruikelijke manier om een schip door een kanaal voort te bewegen bij ongunstige wind (bijna altijd dus). Daar was ook de hele waterinfrastructuur op ontworpen met jaagpaden, rolpalen bij bochten, etc.. En waarom zou dat niet opnieuw kunnen? Langs alle grachten een jaagpad, dat staat ook veel leuker dan al die geparkeerde auto's. En een rolpaal in de gouden bocht natuurlijk. Jagen gebeurde vroeger door de bemanning (meestal de schippersvrouw, de schipper bleef zelf graag aan het roer), maar ook wel door jaagpaarden. Ik denk dat een systeem van jaagpaarden overal langs de grachten dè nieuwe toeristische attractie van Amsterdam kan worden.
Kortom, ik pleit er sterk voor dat de nieuwe werkgroep die zich bezig gaat houden met alternatieven voor varen met verbrandingsmotor het aandachtsgebied gaat verbreden.
Eilard Jacobs